Beleidsplan

Project SchuldHulpMaatje Stichting Hulp In Noordwijk

Inleiding

In 2015 en 2016 zijn de eerste stappen gezet om tot een vorm van Schuldhulpverlening te komen in Noordwijk. De diaconieën van de Protestantse Kerk Noordwijk en de Parochiekern St. Jeroen en Maria ter Zee hebben gezocht naar een manier om mensen met schuldenproblematiek een steun in de rug te bieden. Omdat men dat organisatorisch niet kon realiseren is er contact gezocht met het gemeentebestuur van Noordwijk. De gemeente was juist bezig met de opzet van het Armoedebeleid. In de Beleidsnota “Minima doen mee” is ook aandacht besteed aan de schuldenproblematiek in Noordwijk.

Het project SchuldHulpMaatje werd door zowel de beide kerken als de gemeente Noordwijk gekozen om mensen die geen zicht meer hebben op hun financiële situatie bij te gaan staan. Begin 2017 werd contact gezocht met de landelijke SchuldHulpMaatje Vereniging met het verzoek gebruik te kunnen maken van hun kennis en opleidingsmogelijkheden.

Om gebruik te kunnen maken van de faciliteiten van SchuldHulpMaatje diende er een lokale instelling te worden opgericht door de kerken van Noordwijk. Leden van de diaconieën van de Protestantse Kerk Noordwijk en de Parochiekern St. Jeroen en Maria ter Zee hebben de Stichting Hulp In Noordwijk (verder te noemen SHIN) opgericht en een bestuur gevormd. Met de vorming van deze stichting stond Noordwijk in de startblokken om het project in Noordwijk handen en voeten te geven. De mogelijke inzet van SchuldHulpMaatjes is uitvoerig verkend.

Een SchuldHulpMaatje is een vrijwilliger die het toerustingsprogramma van de landelijke vereniging SchuldHulpMaatje heeft doorlopen. Hij/zij is de steun en toeverlaat voor mensen die financieel zijn vastgelopen of dat dreigen te raken. De vrijwilliger kan iemand helpen om nog op tijd het tij te keren, ondersteuning geven tijdens een traject van schuldsanering en ook daarna om de financiële huishouding op orde te houden. Achtereenvolgens worden in dit projectplan de volgende onderwerpen besproken.

In hoofdstuk 1 worden de achtergronden van het projectplan toegelicht. Onderwerpen als het risico op schulden in Noordwijk en schuldenproblematiek zullen worden besproken. Hoofdstuk II is geheel gewijd aan de doelstelling, de organisatie en het monitoren van het project. Ook komt de samenwerking met andere organisaties in dit hoofdstuk aan bod. In hoofdstuk III wordt aandacht besteed aan de werving en selectie van de klanten en maatjes en de training van de maatjes. Tot slot wordt in hoofdstuk IV weergegeven hoe we het project willen financieren.

Wij hopen dat u na het lezen van dit plan net zo enthousiast en geïnspireerd raakt als wij om de mensen die de stap naar financiële orde op zaken hebben gezet, nog een stapje verder te helpen.

Beleidsplan

1.1 Armoede in Noordwijk.

Volgens cijfers van het eerste kwartaal 2017 van de landelijke SchuldHulpMaatje vereniging lopen ruim 1000 huishoudens in Noordwijk een ernstig tot zeer groot risico om schulden te maken.  Dat betreft ruim 9% van de huishoudens in Noordwijk. Die huishoudens zijn in overwegende zin gehuisvest in gestapelde sociale huurwoningen in Noordwijk. Alle reden om dit risico te verkleinen door mensen preventief te gaan begeleiden, zodat zij zelfredzaam blijven. Deze analyse komt overeen met de ervaringen van sociale diensten in Noordwijk.

Ondanks dat de gemeente Noordwijk een minimabeleid voert dat een inkomenswaarborg biedt en waarvan mensen rond moeten kunnen komen bestaat er een groep mensen bij wie het maar niet lukt om rond te komen. Veel van deze mensen en komen uiteindelijk bij de Voedselbank Noordwijk in Noordwijk en Noordwijkerhout terecht. In diverse analyses van Voedselbanken worden door gemeenten een aantal oorzaken genoemd waarom het een bepaalde groep niet lukt rond te kunnen komen van het sociaal minimum. Deze oorzaken zijn de koppelingswet, schuldenproblematiek, de aanvraagtermijn van een uitkering, plotselinge verandering in de leefsituatie en de complexiteit van de samenleving.

Hulpvragers met wie de sociale diensten contact hebben, noemen nog een aantal andere oorzaken voor het ontstaan van hun financiële problemen. Zij kampen met te hoge woonlasten, de stijgende kosten voor levensonderhoud en hebben moeite om hun uitgaven en inkomsten in balans te houden. Ook het gemak waarmee een lening kan worden afgesloten en bij postorderbedrijven kan worden besteld, vormt een probleem. Omdat het vrijwel altijd gaat om financiële zorgen, in combinatie met andere problemen, is het overgrote deel van de betrokkenen bekend bij schuldhulpverlening en maatschappelijk werk. Het lukt deze groep mensen echter niet om effectief en duurzaam gebruik te maken van de hulp die deze instanties bieden. Zij hebben intensieve persoonlijke ondersteuning nodig om zich te kunnen voorbereiden op hun uiteindelijke hulpvraag bij reguliere instanties, waaronder de Intergemeentelijke Sociale Dienst Bollenstreek (ISD Bollenstreek).

Door omstandigheden, onvermogen of eigen schuld krijgen hulpvragers problematische schulden. Hun situatie wordt nog moeilijker door ingewikkelde wetten en regels, onbekendheid met voorzieningen en problemen met maatschappelijke instellingen zijn. Veel klanten lijden dusdanig onder hun zorgen dat zij het moeilijk vinden om nog volwaardig deel te nemen aan de samenleving.

De meeste hulpvragers van het ISD Bollenstreek komen binnen via de ketenpartners in hulpverlening (Thuiszorg, maatschappelijk werk) en de diaconieën. Een groeiend percentage meldt zich op eigen initiatief waarbij wordt gecontroleerd of men aan de vooraf gedefinieerde criteria voor ondersteuning voldoen.

Uit gesprekken blijkt iedere keer weer dat het water deze mensen tot de lippen staat. Het gaat om een kwetsbare groep mensen aan de onderkant van de samenleving, die door de vele problemen door de bomen het bos niet meer zien. Daardoor zijn ze niet bij machte om zelf structuur aan te brengen in hun leven of een eenmaal ingeslagen traject vol te houden. Velen hebben al een of meerdere langdurig trajecten met verschillende hulpverlenende instanties achter de rug zonder wezenlijke verbetering in hun situatie. Het vertrouwen in de hulpverlening en hun motivatie om weer hulp te zoeken zijn weg.

In deze situatie kan een SchuldHulpMaatje, een vertrouwenspersoon die de hulpvrager gedurende een halfjaar of een jaar wekelijks motiveert, begeleidt en persoonlijke aandacht geeft, het vertrouwen van de hulpvrager in de hulpverlening en, misschien nog wel belangrijker, de kans op een betere toekomst herstellen.

2.1 Doelstelling

Onze doelstelling is: Het vergroten van de zelfredzaamheid van de hulpvragers door het bieden van sociale en praktische ondersteuning.

Dat willen we bereiken door hulpvragers te koppelen aan een vrijwilliger, een SchuldHulpMaatje die hem/haar sociale en praktische ondersteuning aanbiedt. We willen in contact komen met hulpvragers via de gemeente, sociale organisaties, kerken, woningcorporaties, bedrijven. Maar ook door middel van advertenties, flyers en online campagnes.

Hulpvrager en SchuldHulpMaatje werken samen aan het (her)starten en bevorderen van het contact met de reguliere hulpverlening, met als resultaat het verbeteren van de financiële situatie om zo o.a. een einde te maken aan de noodzaak gebruik te maken van ‘nood’ voorzieningen. Zelfredzaamheid is het uitgangspunt voor de hulp en begeleiding.

2.2  Doelgroep, resultaat en planning

We richten ons op klanten van ISD Bollenstreek, Kwadraad Maatschappelijk Werk en alle andere instellingen in Noordwijk rondom wonen, zorg, welzijn en inkomensondersteuning die hun informatievoorziening hebben gebundeld in één vraagcentrum: VoorIeder1. Het gaat om hulpvragers die behoefte hebben aan en gemotiveerd zijn voor sociale en praktische ondersteuning.

Het project SchuldHulpMaatje richt zich op mensen in drie mogelijke fasen van schuldenproblematiek. De preventieve fase, waarbij diepe schulden voorkomen kunnen worden, de schuldhulp fase waarbij vaak al professionele schuldhulpverlening aanwezig is en een maatje als steuntje in de rug kan dienen en de nazorg fase waardoor terugval voorkomen kan worden. De rol van het maatje en de intensiteit van de begeleiding verschilt per fase.

2.3 Organisatie en samenwerking

Het SchuldHulpMaatje project is onderdeel van de Stichting Hulp In Noordwijk (in het vervolg SHIN genoemd) die is ondergebracht op het woonadres van de voorzitter. Het bestuur van SHIN wordt gevormd door:

  1. De heer L.J.G. Salman (Leo) in de functie van Voorzitter
  2. De heer J.H. Mesker (Jan) in de functie van Secretaris
  3. Mevrouw T. van Donk – van Geer (Trudy) in de functie van Penningmeester

Fondsenwerving is belegd in de portefeuille van L.J.G. (Leo) Salman.

De SHIN heeft ten doel om, naast de inzet van SchuldHulpMaatjes in Noordwijk en het in stand houden van Fietsmaatjes Noordwijk, hulp of ondersteuning verlenen of advies aan mensen die in algemene zin hulp nodig hebben op het gebied van welzijn. De participanten in de SHIN zijn:

  1. De Protestantse Kerk Noordwijk.
  2. De parochiekern St. Jeroen en Maria ter Zee Noordwijk.
    De parochiekern maakt deel uit van de parochie Sint Maarten.

SHIN werkt verder nauw samen met:

Gemeente Noordwijk

De gemeente Noordwijk verleent medewerking aan de totstandkoming van het project door iemand beschikbaar te stellen als coördinator.

Landelijke Vereniging SchuldHulpMaatje

SHIN doet een beroep op de landelijke vereniging voor advies en informatie. De coördinator en de SchuldHulpMaatjes krijgen hun opleiding bij de landelijke vereniging.

Het project SchuldHulpMaatje is een initiatief van Kerk in Actie (KIA), Landelijk Katholiek Diaconaal Beraad (LKDB), Evangelische Alliantie (EA), Stichting Kerk In Nederland (SKIN), Protestants Christelijke Ouderen Bond (PCOB) en het Platform voor Christelijke Schuldpreventie (PCS) een samenwerkingsverband van vier professionele bureaus voor schuldhulp en financieel advies: Modus Vivendi, De Budgetteer, Bos Consulting en Crown Financial Ministries Per 1 januari 2015 is het project voortgezet vanuit de landelijke vereniging SchuldHulpMaatje.

Meer informatie kunt u vinden op www.schuldhulpmaatje.nl.

SHIN werkt samen met:

  1. de Schuldhulpverlening van de Intergemeentelijke Sociale dienst Bollenstreek;
  2. het Meedenkersnetwerk in de Duin- en Bollenstreek;
  3. actielijn ‘Armoede en Schulden’ t.b.v. Taalpact Bollenstreek;
  4. de Bibliotheek Bollenstreek met het project “Informatiepunt Digitale Overheid”;
  5. de SchuldHulpMaatje projecten in Leiden e.o., Katwijk, Lisse, Hillegom en Teylingen;.

Ketenpartners

SHIN ziet, VoorIeder1, de ISD Bollenstreek en Kwadraad Maatschappelijk Werk als directe ketenpartner. Maar wij zien ook alle andere instellingen in Noordwijk rondom wonen, zorg, welzijn en inkomensondersteuning die hun informatievoorziening hebben gebundeld in één vraagcentrum als onze ketenpartners. SHIN onderhoudt met deze instellingen contact over de wijze waarop met hen kan worden samengewerkt.

2.4 Taakomschrijving maatjes

Het SchuldHulpMaatje van de hulpvrager is uiteindelijk degene die de sociale en praktische ondersteuning gaat bieden. Het gaat hier om een persoonlijk contact voor ongeveer 1 dagdeel per week voor maximaal een jaar en/ of zolang de hulpvraag duurt. Maatje en hulpvrager streven een haalbare doelstelling na. Het bevorderen van de zelfredzaamheid en zelfstandigheid van de hulpvrager staat daarbij voorop. Het SchuldHulpMaatje contact staat naast de professionele hulpverlening.

Tot de taken van het maatje behoren:

  • in overleg met de hulpvrager vaststellen van de hulpvraag;
  • vertrouwenspersoon zijn;
  • starten, herstellen, bevorderen en begeleiden van het contact met professionele hulpverlener(s) en gemeentelijke instanties;
  • ondersteuning bieden bij sociale en praktische problemen en het bevorderen vanzelf oplossend vermogen;
  • praktische hulp bij formulieren en brieven, administratie ordenen;

De maatjes krijgen in hun werk ondersteuning en begeleiding van de projectcoördinator. Er zal zowel een vrijwilligersovereenkomst als een aansprakelijkheidsverzekering worden afgesloten.

2.5 Monitoren van het project

Het monitoren van het project geschiedt binnen de organisatiestructuur van de Stichting Hulp In Noordwijk, evenals het aansturen van de projectcoördinator bij het nemen van beslissingen die moeten bijdragen aan het behalen van de projectdoelen. De coördinator en het bestuur bespreken de belangrijkste stappen binnen het project en regelen zowel de praktische als de inhoudelijke zaken.

3.1 Werving van de hulpvragers

De werving van hulpvragers vindt plaats door het aanbod van SchuldHulpMaatjes onder de noemer Schuldhulpmaatjenoordwijk bekend te maken bij de Ketenpartners en door zoveel mogelijk de publiciteit te zoeken. Hulpvragers zullen door de lokale en regionale instellingen die in Noordwijk werkzaam zijn worden aangedragen. Hulpvragers kunnen zich ook op eigen initiatief aanmelden. Daarnaast worden hulpvragers uit ons verzorgingsgebied die de landelijke website www.uitdeschulden.nu bezoeken, doorverwezen naar ons lokale project.

3.2 Selectiecriteria hulpvragers

In een intakegesprek met de projectcoördinator wordt getoetst of de hulpvrager aan een aantal criteria voldoet. De selectiecriteria voor de hulpvrager zijn:

  • heeft behoefte aan praktische en sociale ondersteuning;
  • is gemotiveerd om in samenwerking met een maatje een haalbare doelstelling na te streven;
  • heeft een niet al te grote of complexe hulpvraag of wordt ondersteund door professionele hulpverlening;
  • is in staat om gemaakte afspraken na te komen en bereid hiervoor minimaal 1 dagdeel per week tijd vrij te maken.

Contra indicaties zijn het ontbreken van de hulpvraag, gebrek aan motivatie bij de hulpvrager, een te complexe hulpvraag in combinatie met de afwezigheid van andere hulpverlening (te denken valt. bijvoorbeeld aan verslavingsproblematiek en ernstige psychosociale problematiek) en illegaliteit. In de laatste twee gevallen worden andere wegen bewandeld om de hulpvrager naar de professionele hulpverlening te begeleiden.

3.3 Werving van maatjes

Voor de algemene promotie van het maatjesproject maken we gebruik van persberichten en promotiemateriaal met een eigen huisstijl op flyers, posters, stickers en briefpapier. Wij streven ernaar zowel gedrukte media als radio en televisie te bereiken.

Voor de werving van maatjes maken we gebruik van vrije publiciteit in regionale dagbladen en lokale weekbladen. Bij de beide kerken en de diakenen van Noordwijk worden eveneens maatjes geworven.

 3.4 Selectiecriteria maatjes

Zodra een vrijwilliger zich heeft aangemeld volgt een intakegesprek met de projectcoördinator en de voorzitter van het bestuur. Omdat de vrijwilliger met kwetsbare mensen gaat werken zijn de selectiecriteria streng.
Hij of zij zal over een aantal kwaliteiten en vaardigheden moeten beschikken om op een adequate wijze steun te kunnen bieden aan de hulpvrager. De criteria zijn:

  • affiniteit met de doelgroep;
  • stabiel zijn d.w.z. het eigen leven op orde; daadkrachtig en initiatief kunnen nemen;
  • integer zijn, betrouwbaar in afspraken, eerlijk en zorgvuldig;
  • communicatieve vaardigheden, goed kunnen luisteren, vragen stellen, inleven;
  • een goede balans weten te vinden tussen betrokkenheid en afstand, niet op de stoel van de professionele hulpverlening willen zitten;
  • grenzen kunnen stellen;
  • een positieve levensinstelling;
  • enige kennis van de sociale kaart; bereidheid tot het volgen van training;
  • minimaal 1 dagdeel in de week beschikbaar ook overdag; inzetbaar in Noordwijk waar het maatjesproject actief is;
  • minimale leeftijd 21 jaar;
  • het overleggen van een Verklaring Omtrent Gedrag;

 

 

  • Training van de maatjes

Een SchuldHulpMaatje ontvangt een intensieve verplichte training die hem/haar in staat moet stellen om de praktische en sociale ondersteuning te bieden aan de klanten. Deze training zal bestaan uit 3 dagen. Een dagdeel wordt besteed aan:

1. Persoon(lijkheid)

  • Wie ben ik als maatje
  • Wie is de hulpvrager
  • Wat is de rol van de hulpvrager
  • Waar is de hulpvrager
  • Hoe motiveer ik als maatje

2. Portemonnee en praten

  • Hoe voer ik een gesprek als maatje
  • Hoe worden we schuldenvrij
  • Hoe krijgen we inzicht
  • Welke risico’s kunnen we dragen
  • Wat willen we nu en in de toekomst

3. Praktijk

  • Wat is mijn positie als maatje
  • Wie zijn de schuldeisers
  • Wat is schuldhulpverlening
  • Welke hulpmiddelen zijn er
  • Hoe ga ik op pad als maatje

4.1 Werving van fondsen

Om in de toekomst de vrijwilligers te kunnen blijven begeleiden dient een projectcoördinator voor ten minste 3 jaar binnen het project beschikbaar te zijn. Het overbrengen van de opgedane ervaringen en expertise via het landelijk platform is deel van de activiteiten. Een maatje zal maximaal 2 - 3 hulpvragers per jaar begeleiden en dienen er ongeveer 20 maatjes te komen, die initieel opgeleid worden. De grootste uitgaven vinden plaats i.v.m. de opleiding van de SchuldHulpMaatjes. Voor het vervolg vindt u hierna uitgesplitst per doelgroep hoe participatie en financiële betrokkenheid met name in de toekomst bewerkstelligd gaat worden.

Gemeente Noordwijk:
Er is een intensieve samenwerking met de gemeente Noordwijk. Sinds de totstandkoming van het project trekken gemeente Noordwijk en SHIN gezamenlijk op. De gemeente zal dit project permanent gaan ondersteunen.

Lokale en regionale Fondsen:
Voor andere in Noordwijk lopende projecten is met succes een beroep gedaan op lokale en regionaal werkende fondsen. SHIN zal ook een beroep doen op deze fondsen om het werk in de toekomst voort te kunnen zetten.

Bedrijven en ondernemers:
Om het project in de toekomst te kunnen blijven financieren zal SHIN dit onder de aandacht brengen bij Rotaryclub Noordwijk en Omstreken, de Lions Club Noordwijk en de Noordwijkse Ondernemersvereniging met het verzoek het project te ondersteunen.

Woningbouwcoöperatie:
Er wordt samenwerking gezocht met de woningcorporaties Antonius van Padua en STEK waarbij hen wordt gevraagd het project in de toekomst ook financieel te ondersteunen.

Kerken:
SHIN is opgericht vanuit de beide kerken in Noordwijk, zoals eerder beschreven. De beiden kerken hebben toegezegd het project permanent te zullen ondersteunen.

Particulieren:
Door middel van publicaties, het bezoeken van welzijnsmarkten en kerkelijke en gemeentelijke manifestaties zal een beroep worden gedaan op particulieren om SHIN financieel te ondersteunen.